ห่วงใย ใส่ใจเฝือก

เฝือก

เฝือก คือ เครื่องดามที่ใช้ดามกระดูกและข้อส่วนที่ถูกหุ้มด้วยเฝือกนั้นอยู่นิ่ง ๆ โดยสามารถเคลื่อนไหวร่างกายส่วนอื่น ๆ ที่อยู่นอกเฝือกได้ นอกจากนี้ยังสามารถใช้ปกป้องเนื้อเยื่ออื่น ๆ ที่ได้รับบาดเจ็บได้

วัตถุประสงค์ของการใส่เฝือก

1. ใช้ดามกระดูกหัก หรือข้อที่ได้รับบาดเจ็บให้อยู่นิ่ง ในตำแหน่งที่จัดไว้

2. ใช้ดามส่วนของร่างกายที่มีการอักเสบได้หยุดพัก เพื่อลดความปวด บวม เช่น ภาวะโพรงกระดูกติดเชื้อ เป็นหนอง

3. ใช้ป้องกันการเกิดความผิดปกติ วิกลรูปของข้อต่าง ๆ จากการหดเกร็งของกล้ามเนื้อ เช่น ผู้ป่วยอัมพาต แผลไฟไหม้ หรือน้ำร้อนลวก

4. ใช้ดัด แก้ไขความวิกลรูปของร่างกาย โดยการใส่เฝือกหลาย ๆ ครั้ง ค่อย ๆ ยืดให้อวัยวะนั้นกลับคืนสู่ลักษณะปกติ เช่น กระดูกสันหลังคด

5. ใช้ป้องกันกระดูกหักในกรณีที่กระดูกเป็นโรค เช่น ผู้ป่วยที่เป็นเนื้องอกกระดูก

การดูแลเฝือก

เฝือกใช้เวลาแข็งตัวประมาณ 3-5 นาที หลังจากที่แพทย์ใส่เฝือกให้ แต่เฝือกที่แข็งตัวแล้วก็ยังมีสภาพเปียกชื้นและบุบง่ายอยู่ ซึ่งต้องใช้เวลาประมาณ 1-2 วัน จึงจะแห้งสนิท

เฝือกที่แห้งสนิทแล้วจะมีความแข็งแรง และน้ำหนักจะเบาลงกว่าขณะที่เปียกชื้นมาก ถ้ารู้จักทะนุถนอมเฝือก ก็จะสามารถใช้เฝือกนั้นได้นาน จนถึงเวลาที่จะเปลี่ยนหรือถอดออก

ดังนั้น ควรทราบถึงการดูแลเฝือก ดังนี้

ในระยะ 3 วันแรกหลังใส่เฝือก

1. ป้องกันเฝือกแตกหัก หรือบุบในระหว่างที่เปียกชื้น หรือแห้งไม่สนิท

วางเฝือกบนวัสดุนุ่ม นิ่ม เช่น หมอน หรือฟองน้ำ
หลีกเลี่ยงการวางเฝือกบนวัสดุแข็ง เช่น วางส่วนของส้นเท้าบนพื้นปูน หรือใช้ส่วนของข้อศอกเท้าพนักเก้าอี้
ควรประคองเฝือกในระหว่างที่เคลื่อนย้าย หรือลุกออกจากเตียงอย่างระมัดระวัง
หลีกเลี่ยงการใช้ปลายนิ้วกด หรือบีบเฝือกเล่น

2. ดูแลให้เฝือกแห้งเร็ว

วางเฝือกในที่โล่ง อากาศถ่ายเทได้สะดวก ไม่อับชื้น
ไม่ใช้ผ้าห่ม หรือสิ่งใด ๆ คลุมบนเฝือก
การใช้พัดลมเป่าจะช่วยให้เฝือกแห้งเร็วขึ้น แต่ห้ามนำเฝือกไปผิงไฟ

การปฏิบัติเมื่อเฝือกแห้งดีแล้ว

1. ดูแลไม่ให้เฝือกเปียกชื้น หรือสกปรก เช่น การเดินในสนามหญ้าตอนเช้า ๆ หรือถูกน้ำจนเปียก เวลาอาบน้ำควรใช้ถุงพลาสติกหุ้มเฝือกไว้ อาจใช้ถุงสวมทับหลาย ๆ ชั้น โดยการมัดปากถุงที่คนละระดับ จะช่วยกันน้ำได้ดียิ่งขึ้น

2. ไม่ควรให้เฝือกเป็นตัวรับน้ำหนักอย่างเต็มที่ ยกเว้น มีส้นยางเป็นตัวรับน้ำหนัก

3. ไม่ควรลงน้ำหนัก หรือเดินบนเฝือก ถ้าแพทย์ยังไม่อนุญาต

คำแนะนำ

1. ควรเกร็งกล้ามเนื้อที่อยู่ใต้เฝือกบ่อย ๆ และเคลื่อนไหวส่วนที่อยู่ภายนอกเฝือก หรือข้อต่าง ๆ ที่อยู่ใกล้เคียง เช่น ใส่เฝือกขาควรเคลื่อนไหวนิ้วเท้าและเข้า เกร็งกล้ามเนื้อน่อง

2. ห้ามตัด ทำลางเฝือก สำลี หรือวัสดุรองรับเฝือกออกเอง

3. อย่าให้เฝือกกระทบของแข็งบ่อย ๆ อย่าให้ได้รับแรงกดจนแตก หรือยุบ เช่น เหยียบ หรือวางลงบนพื้นแข็งโดยตรง

4. ห้ามทำให้พื้นเฝือกเปียก หรือ ถูกน้ำ หรือลนด้วยความร้อนเพื่อให้แห้งเร็ว

5. ห้ามใช้วัสดุ ของแข็งมีคม หรือหักหลุดง่ายแหย่เข้าไปในเฝือก เพื่อแก้อาการคัน เพราะอาจทำให้ผิวหนังลอก และมีบาดแผลได้ ถ้ามีอาการคันให้ใช้แอลกอฮอล์หยอดเข้าไปในเฝือก หรือเกร็งกล้ามเนื้อ เพื่อเป็นการขยับ ลดอาการคัน

6. ควรยกส่วนแขนหรือขาที่เข้าเฝือกให้สูง อยู่เหนือระดับหัวใจเสมอ เพื่อช่วยให้เกิดการไหลเวียนที่ดี

เวลานั่ง/นอน ให้ใช้หมอนหนุนแขน หรือขาที่เข้าเฝือก
เวลาเดิน/ยืน ให้ใช้ผ้าคล้องคอสำหรับผู้ที่ใส่เฝือกแขวน

7. มาพบแพทย์ตามนัดเสมอ ถ้ามีอาการผิดปกติต่อไปนี้ ให้รีบมาพบแพทย์ทันทีก่อนวันนัด

ความรู้สู่ประชาชน

กองออร์โธปิดิกส์

รพ.พระมงกุฎเกล้า